Άρθρο του Ν. Βατόπουλου, Εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 26/1/2018, Στήλη “Προβολές”

http://www.kathimerini.gr/945346/article/politismos/eikastika/enas-nayagos-toy-1628-sth-vasilews-kwnstantinoy

Ένας ναυαγός του 1628 στη Βασιλέως Κωνσταντίνου

Mareta no’m faces plorar

2017 / 0,70 x 0,50 μ. / Ακρυλικά σε καμβά

Μια μορφή από τον 17ο αιώνα, από τον ευρωπαϊκό βορρά, θραύσμα μνήμης που επανασυντίθεται, μου κέντρισε το ενδιαφέρον στην ομαδική έκθεση «Once upon a… dragon» στην ΑrtZone 42 Gallery (Βασ. Κωνσταντίνου 42). Hταν σαν νεκροφάνεια. Μια κεφαλή αγνώστου που ξεβράστηκε στις ακτές της Βαλτικής ή εμφανίστηκε αίφνης σε όνειρο. Βρισκόμουν μπροστά σε αυτό το έργο του Βασίλη Γαρυφαλλάκη, ανάμεσα σε αρκετά ακόμη καλά έργα, αλλά υπνωτίστηκα από την ιστορία αυτής της μορφής.

Ηταν σαν ένα τραγούδι ξεχασμένο στον παγωμένο βυθό και όχι τυχαία, ο Βασίλης Γαρυφαλλάκης, ένας δημιουργός που αγαπάει τις παράξενες ιστορίες και τις μουσικές από την Αναγέννηση και το Μπαρόκ, μου έλεγε πως ο τίτλος του έργου («Mareta no’m faces plorar») είναι ένα νανούρισμα άγνωστου συνθέτη γύρω στο 1700. Κοιτούσα πάλι αυτή τη μορφή, να πλέει στο μαύρο, και έμαθα πως αυτό το πορτρέτο βασίζεται στην ανασύνθεση του προσώπου ενός θύματος από το ναυάγιο του βασιλικού σουηδικού πλοίου «Vasa», που στο παρθενικό ταξίδι (προορισμένο να υποστηρίξει τον πόλεμο της Σουηδίας κατά της Πολωνίας-Λιθουανίας) βυθίστηκε.

Το πλοίο παρέμεινε φάντασμα, ώσπου ανελκύσθηκε το 1961 και η μακρά συντήρηση και έρευνα γύρω από το ναυάγιο εξάπτει ακόμη τους ειδικούς. Αυτό το πρόσωπο ανασυντέθηκε ως κέρινο ομοίωμα με τη γνωστή πλέον μέθοδο της ανασύστασης κρανίου και χαρακτηριστικών, μία οδός που ενώνει την επιστήμη του ιατροδικαστή με την καλλιτεχνία. Οσα ομοιώματα δημιουργήθηκαν εκτίθενται στο Μουσείο Vasa στη Στοκχόλμη.

Δεν περίμενα να βρω έναν ναυαγό του «Vasa» από το 1628 στη Βασιλέως Κωνσταντίνου, αναστημένο από έναν Ελληνα καλλιτέχνη με έλξη στις δύσκολες και σκοτεινές ιστορίες του παρελθόντος.

Αυτή η μορφή από τη Βαλτική στη Μεσόγειο μένει στον νου.